Page 111 - Диссертация

Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін тәуелсіз Қазақстан мен Ресей
арасындағы қатынастар екіжақты (достық және стратегиялық әріптестік туралы
шарттар, әскери ынтымақтастық туралы келісімдер) және көпжақты негізде
құрылды. Ресейлік сарапшылардың пікірінше, Қазақстан Орталық Азия
елдерінің ішінде Ресей үшін "сөзсіз" одақтас серіктес болып табылады.
Екі ел бірнеше өңірлік экономикалық (Кеден одағы және ЕАЭО, ТМД
басшылары кеңесі), сондай-ақ саяси бірлестіктер мен альянстар (ҰҚШҰ, ШЫҰ,
АӨСШК) шеңберінде ынтымақтасады. Ресей 2011 жылы Қазақстанның ЕҚЫҰ-
ға төрағалық етуге кандидатурасын ресми түрде қолдады [206].
Қауіпсіздік саласы дәстүрлі түрде екіжақты байланыстардың маңызды
элементі болып қала береді. Ресей үшін оның Орталық Азия аймағындағы
стратегиялық мүдделері, ең алдымен, қауіпсіздікті қамтамасыз ету
міндеттерінен туындайды.
Орталық Азия елдері арасында саяси, экономикалық және әлеуметтік-
мәдени байланыстар қалыптасқан. Бұл қатынастар империялық кезеңнен бастау
алып, орталықтандырылған Кеңес мемлекеті шеңберінде жалғасып, бүгінгі
күнге дейін ынтымақтастықпен өрбіп келеді. 2010 жылдан бастап Қазақстан
мен Ресей арасындағы қарым-қатынас Еуразиялық интеграциямен нығайып,
алдымен Кеден одағы, кейіннен 2015 жылдың маусымынан бастап Еуразиялық
экономикалық одақ (ЕАЭО) аясында дамуда.
Ғасырлар бойы екі көрші елдің өзара әрекеттесуі және тарихи жады
шешілмеген қақтығыстармен, соның ішінде аумақтық мәселелермен
көлеңкеленбеген. Посткеңестік кезеңде егеменді мемлекеттер арасындағы
қатынастар бұл тәжірибені мұра етті. Елдер арасында аумақтық талаптар жоқ,
жалпы шекараны белгілеу 2006 жылы аяқталды.
Кеңес мемлекеті ыдырағаннан кейін тәуелсіз Қазақстан мен Ресей
арасындағы қатынастар екіжақты (достық және стратегиялық әріптестік туралы
шарттар, әскери ынтымақтастық туралы келісім) және көпжақты негізде
құрылды. Ресейлік сарапшылардың пікірінше, Қазақстан – Орталық Азия
елдерінің ішінде Ресей үшін «сөзсіз» одақтас серіктес болып табылады.
Қазақстан мен Ресей түрлі өңірлік экономикалық және саяси құрылымдар
шеңберінде өзара тығыз ынтымақтастық орнатқан. Атап айтқанда, тараптар
Кеден одағы, Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО), Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығы (ТМД) басшыларының кеңесі сияқты экономикалық ұйымдарда,
сондай-ақ Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы (ҰҚШҰ), Шанхай
ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ), Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары
кеңесі (АӨСШК) сынды саяси-қауіпсіздік альянстары аясында тығыз әріптестік
жүргізіп келеді. 2011 жылы Ресей Федерациясы Қазақстан Республикасының
Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (ЕҚЫҰ) төрағалық ету
бастамасын ресми түрде қолдаған болатын [206, 27б.].
Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық екіжақты қатынастардың
маңызды құрамдас бөлігі болып отыр. Ресейдің Орталық Азия өңіріндегі

111