Page 117 - Dissertation (3)

Сонымен қатар, маңызды аспект әртүрлі дағдарыс түрлеріне арналған
стратегияларды дайындау қажеттілігі болып табылады.
Респондент R-6 атап өткендей, дағдарыстарға қарсы әрекет етудің
нақты жоспарының болмауы ұйымдаспауға және азаматтардың наразылығын
арттыруға әкелуі мүмкін, бұл жағдайды одан әрі нашарлатады.
Бұл тұжырым тағы бір шетел авторы Spector B. (2019) зерттеу
нәтижелерімен расталады, ол дағдарыстық коммуникация жоспарлары бар
мемлекеттік органдар дағдарыстық жағдайларда әлдеқайда жылдам және тиімді
әрекет ете алады деп сендіреді [211].
Қазақстан жағдайында бұл әсіресе өзекті. Мәселен, Қазақстан
Республикасы Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар комитетінің мәліметі
бойынша 2023 жылы су тасқыны, техногендік апаттар мен өрттерді қоса алғанда,
10 мыңнан астам төтенше жағдай тіркелді. Алайда, мемлекеттік органдар 38%
жағдайда ғана коммуникацияларға ден қою жоспарларын бекіткен [212]. Бұл
дағдарыстық коммуникацияларды институционализациялауда жүйелі
проблемалардың бар екенін көрсетеді.
2. Дағдарыс коммуникацияларында цифрлық технологияларды қолдану
Цифрландыру дағдарыстық коммуникацияларды ұйымдастырудың
маңызды құралы болып табылады. Ақпарат жоғары жылдамдықпен таралатын
қазіргі заманда мемлекеттік органдардың халықты өзекті оқиғалар туралы жедел
хабардар ету мүмкіндігі өте маңызды. Мұны респонденттер де баса атап өтеді.
«Әлеуметтік желілер мен цифрлық платформаларды пайдалану
ақпаратты нақты уақыт режимінде кең аудиторияға жеткізуге мүмкіндік
береді, бұл сенім деңгейін айтарлықтай арттырады және азаматтар
арасындағы ықтимал дүрбелеңді азайтады» (R-3).

«Цифрландырудың кемшіліктерін, мысалы, азаматтардың жекелеген
топтары үшін платформалардың қолжетімділігіндегі проблемаларды ескерген
жөн. Бұл халықтың қайсыбір бөлігін ақпарат алу процесінен шеттетуге әкелуі
мүмкін» (R-7).
Бұл ретте шетелдік ғалымдар, дағдарыстық коммуникацияларда цифрлық
технологияларды тиімді пайдалану тек қолайлы құралдардың болуын ғана емес,
сондай-ақ қызметкерлерді сол технологияларды пайдалануға тиісті
дайындықтан өткізу қажет екенін көрсетеді [211, р. 274-278].
Бұл сондай-ақ әртүрлі байланыс арналарын біріктіру және қоғамлда
туындауы ықтимал түсініспеушіліктерді жою үшін кері байланыс жүйесін
орнату қажеттілігіне қатысты қарастырылады. Жалпы Қазақстанда халықтың
72%-дан астамы интернетті белсенді пайдаланса, шамамен 64%-ы әлеуметтік
желілерді пайдаланады [213]. Бұл цифрлық арналарды дағдарыс кезінде
қоғаммен өзара әрекеттесудің негізгі құралына айналдырады. Мысалы, Ақмола
облысында 2023 жылғы көктемгі су тасқыны кезінде әкімдіктердің Telegram
арналары дәстүрлі БАҚ-ты басып озып, халық үшін жаңалықтардың негізгі
көзіне айналды [214]. Дегенмен респонденттер икемді тәсілдің маңыздылығын
атап өтеді – цифрлық құралдарды пайдалану, әсіресе ауылдық жерлерде,
қолжетімді оффлайн арналармен біріктірілуі керек.

117