Page 112 - Академикалы? саясат РУС.

қамтамасыз етіледі;
 өңірлік деңгей үйлестіру тетіктері мен нормативтік қолдауды атқарады;
 ұлттық деңгей стандартталған көрсеткіштер жүйесін әзірлеп,
институционалдық бағыт береді.

Нәтижесінде, Түркістан қаласы цифрлық трансформация үдерісін тиімді
басқара алады, ал алынған нәтижелер халықаралық озық тәжірибемен

салыстыруға келетін сапада болады. Мұндай тәсіл тұрақты даму қағидаттарына
сәйкес келеді және қала тұрғындарының мүдделерін толық ескере отырып
жүзеге асырылуы тиіс.
Smart City дамытудағы экономикалық және қаржылық тетіктер.
«Ақылды қала» тұжырымдамасын іс жүзінде жүзеге асыру ірі көлемдегі
инвестицияларды және тиімді қаржыландыру тетіктерін талап етеді. Түркістан
секілді әлеуметтік-экономикалық әлеуеті қалыптасу сатысындағы орташа
қалалар үшін бұл үдеріс әсіресе күрделі, себебі жергілікті бюджеттік ресурстар
шектеулі болғанымен, инфрақұрылым, технологиялар және адами капиталды
дамытуға деген қажеттілік аса жоғары деңгейде қалып отыр. Осыған
байланысты, қаржылық жүктемені оңтайлы бөлу, қосымша инвестициялық
көздерді тарту және халықаралық қолдау тетіктерін пайдалану – Smart City
бастамаларын табысты жүзеге асырудың басты алғышарттарының бірі болып
табылады.
Осы контексте мемлекеттік басқару жүйесі қалалық смарт-жобаларды
жеделдету мақсатында төменде көрсетілген негізгі экономикалық және
қаржылық тетіктерге сүйенуі тиіс:
- Мемлекет-жекеменшік әріптестік (МЖӘ) тетіктері. Smart City
инфрақұрылымын қаржыландыруда МЖӘ – негізгі механизмдердің бірі ретінде
қарастырылады. Түркістанда смарт-жобаларға жекеменшік сектор өкілдерін
тартуға бағытталған белсенді және жоспарлы мемлекеттік саясат қалыптастыру
қажет. Атап айтқанда, концессиялық және сервистік келісімшарттар түріндегі
ынтымақтастық моделін кеңінен қолдануға болады. Мысалы, «Қауіпсіз қала»
жобасын (бейнебақылау камералары, мониторинг орталықтары) жеке
компаниялардың қатысуымен концессиялық негізде іске асыру орынды. Бұл
жағдайда инвестор қажетті жабдықтарға инвестиция салады, ал мемлекет
бірқатар жылдар ішінде бюджет есебінен өтемақы төлеу арқылы шығынды
жабады.
МЖӘ-нің тағы бір баламалы түрі – build–operate–transfer (құру–
пайдалану–тапсыру) келісімшарттары. Бұл форматта инвестор «ақылды»
есептегіштер (су, жылу) сияқты инфрақұрылым элементтерін сатып алып,
оларды бірнеше жыл бойы пайдаланып, қызмет көрсетеді, кейіннен оларды
қалалық меншікке тапсырады. Бұл ретте мемлекет пен халық тарапынан жүзеге
асырылатын төлемдер ресурстарды үнемдеудің есебінен өтеледі.
Халықаралық тәжірибеде смарт-қалалар жобаларын value capture тетігі
арқылы қаржыландыру кең таралған. Мысалы, Оңтүстік Кореяда қабылданған
U-City туралы заң жаңа тұрғын аудандарын дамыту нәтижесінде алынатын
табысты Smart City инфрақұрылымын дамытуға бағыттауға мүмкіндік береді
(басқару орталықтары, сенсорлар, телекоммуникациялық желілер және т.б.). Бұл

112