Page 75 - Диссертация

Бұл аймақ елдері экономикалық, экологиялық және саяси
ынтымақтастықты қажет етеді.
Осылайша, Каспий теңізі тек табиғи ресурс ретінде ғана емес, аймақтағы
елдердің тұрақты дамуына әсер ететін маңызды фактор болып табылады.
Каспий теңізіне құятын өзендер ағыны төмендегі 14-шы суретте
келтірілген [175].

Сурет 14 - Каспий теңізіне құятын өзендер ағыны

Каспий теңізінің жағалау сызығының ұзындығы шамамен 7000 км. Теңіз
меридиан бойымен 1200 км-ге созылып жатыр, ал оның орташа ені 300 км. Су
ресурстары бес мемлекеттің жағалауын шайып жатыр. Алайда, Каспийді
қоршаған елдер оның географиялық мәртебесін әлі күнге дейін нақты бекіткен
жоқ [176].
Каспий теңізі алабына Батыс Қазақстанның өзендері кіреді, олардың
қатарына Жайық, Жем, Сағыз, Ойыл, Сары өзен, Қара өзен және басқалары
жатады.
Каспий теңізі қазаншұңқырлардың бедеріне байланысты үш бөлікке
бөлінеді: Солтүстік бөлігі – Маңғыстау түбегімен шектеледі. Бұл бөлік таяз,
тереңдігі негізінен 5 м-ден аспайды, ал ең терең жері 26 м-ге жетеді. Солтүстік
бөлік теңіз ауданының шамамен 24%-ын құрайды. Ортаңғы бөлігі – Маңғыстау
түбегінен Апшерон түбегіне дейін созылады. Оңтүстік бөлігі – Апшерон
түбегінен әрі қарай орналасқан [177].
Теңіздің әр бөлігінің гидрологиялық және экологиялық ерекшеліктері

оның жалпы экожүйесіне айтарлықтай әсер етеді.

75