Page 41 - Диссертация

Дуэро өзені бассейні: Испания мен Португалияның ынтымақтастығы.
Испания мен Португалия арасындағы Дуэро өзенін басқаруға арналған
ынтымақтастықтың негізі 1998 жылғы Албукерке конвенциясына сәйкес
қаланды. Бұл құжат ағын су көлемін, ең төменгі су деңгейін сақтау нормаларын
және экологиялық ағын режимін анықтайды. Қажет болған жағдайда өтемақы
төлеу және дау туындаған жағдайда консультация өткізу тәртібі нақты
белгіленген [124]. Мұндай ынтымақтастықтың басты мақсаты – су тасқыны
қаупін азайтып, гидроэнергетикалық ресурстарды теңгерімді пайдалану.
Колумбия өзені бассейні: АҚШ пен Канада арасындағы
ынтымақтастық. АҚШ пен Канада арасындағы Колумбия өзені келісімі 1964
жылы күшіне енді. Бұл келісім трансшекаралық ынтымақтастықтың ең сәтті
мысалдарының бірі ретінде танылған. Ол гидроэнергетикалық пайда мен
шығындарды әділ бөлуге негізделіп, бірлескен инфрақұрылымдық жобалар мен
мониторинг жүйесін қарастырады [125]. Келісім нәтижесінде Колумбия
өзеніндегі су тасқыны қатері төмендеп, су электр станцияларының жұмысы
оңтайландырылды.
Вуокса өзені бассейні: Финляндия мен Ресей арасындағы ынтымақтастық.
Вуокса өзені – Финляндия мен Ресей арасындағы трансшекаралық
ынтымақтастықтың табысты үлгісі. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін
шекаралық өзгерістерге қарамастан, екі ел 1964 жылдан бастап
трансшекаралық су ағындарын басқару жөнінде тұрақты келісімдерді жүзеге
асырып келеді [126]. Ынтымақтастық негізінде бірлескен мониторинг,
мәліметтер алмасу және гидротехникалық құрылыстарды реттеу жүзеге
асырылады.
Вуокса өзені – Ресей мен Финляндия арасындағы трансшекаралық
ынтымақтастықтың табысты үлгісі. Бұл ынтымақтастық 1964 жылы қол
қойылған шекаралық су жүйелері туралы келісімге негізделіп, бірнеше
онжылдық бойы су ресурстарын тиімді және тұрақты басқаруға мүмкіндік
беріп отыр [127].
Вуокса өзені бассейніндегі ынтымақтастықтың негізгі аспектілері:
• Су ағынын реттеу – гидроэнергетикалық өндірісті тиімді басқару
мақсатында өзара келісілген ережелерді енгізу;
• Экологиялық тұрақтылық – су сапасын сақтау және өзен экожүйесін
қорғау шараларын жүзеге асыру;
• Трансшекаралық су тасқынын басқару – Финляндиядағы ірі Саймаа
көлінің деңгейін табиғи шектерде ұстап тұру үшін су реттеу стратегияларын
енгізу;
• Өтемақы механизмі – екі тараптың гидроэнергетикалық шығындары
мен пайдасын әділ бөлісу.
Ынтымақтастықтың дамуы бірнеше кезеңнен өтті:
• 1920-1930 жылдар – Вуокса Финляндияның ұлттық мақтанышы және
су электр қуатының негізгі көзі ретінде қарастырылды;

41