Page 131 - Диссертация

Халықаралық құқықтық нормаларды нығайту. Су кодексі су объектілерін
қорғау және экожүйелерді сақтау бойынша халықаралық стандарттарға сәйкес
келетін талаптарды бекітеді. Ластануды болдырмау, экожүйелерді қалпына
келтіру және тұрақты су пайдалану бойынша талаптар халықаралық құқықтың
экологиялық қағидаттарына сәйкес келеді. Кодекс табиғи ресурстарды
пайдалануда халықаралық құқықтағы «әділдік» және «ешкімге зиян келтірмеу»
қағидаттарын басшылыққа алады [5, 26 б.].
Трансшекаралық дауларды реттеу. Дауларды бейбіт жолмен шешу: Су
кодексі трансшекаралық су мәселелеріндегі дауларды келіссөздер, медиация
немесе халықаралық арбитраж арқылы шешуді көздейді. Бұл халықаралық
құқықта белгіленген бейбіт реттеу тетіктерімен үйлеседі. Кодекс БҰҰ, ЕҚЫҰ
және басқа да халықаралық ұйымдардың трансшекаралық су ресурстарын
басқарудағы маңызын мойындай отырып, олармен ынтымақтастықты
нығайтуды мақсат етеді.
Аймақтық ынтымақтастықты дамыту. Су кодексі Орталық Азия
мемлекеттері арасында су ресурстарын басқару саласындағы интеграциялық
процестерді ынталандырады және қолдайды. Бұл Қазақстанның халықаралық
құқықтық тәртіпке үлес қосып, аймақтағы тұрақтылық пен ынтымақтастықты
нығайтуға ықпал етеді.
Су дипломатиясының дамуына ықпал. Су кодексі елдің су
дипломатиясының құқықтық негізі ретінде қызмет етеді. Бұл халықаралық
келіссөздер жүргізу кезінде Қазақстанның ұстанымын нығайтады. Су кодексі
арқылы Қазақстан трансшекаралық өзендер бойынша халықаралық құқық
нормаларын сақтай отырып, өзінің халықаралық беделін арттырады [229].
Қазақстан Республикасының Су кодексі халықаралық құқықтың негізгі
қағидаттары мен стандарттарына сай келетін, трансшекаралық су ресурстарын
басқару мен қорғауды қамтамасыз ететін маңызды құқықтық құжат. Ол
Қазақстанның халықаралық деңгейдегі міндеттемелерін орындауымен қатар,
аймақтағы су дипломатиясын дамытып, халықаралық құқықтың нығаюына
ықпал етеді. Су кодексі елдің халықаралық аренадағы экологиялық тұрақтылық
пен ынтымақтастықты қолдау саласындағы рөлін арттырады.
Бұл кесте Қазақстан Республикасының Су кодексінің халықаралық
құқыққа сәйкестігін, оның аймақтық тұрақтылық пен интеграцияға қосқан
үлесін көрсетеді. Су кодексі трансшекаралық су ресурстарын басқару мен
қорғауда халықаралық нормаларды сақтай отырып, аймақтағы экологиялық
қауіпсіздік пен экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етеді.
Қазақстанның нақты су дипломатиялық келіссөздері мысалы. Қазақстан
мен Қырғызстан арасындағы су дипломатиялық келіссөздер тәжірибесі –
еліміздің трансшекаралық өзендер мәселесін бейбіт жолмен, құқықтық және
институционалдық негізде шешуге бағытталған маңызды мысалдардың бірі
болып табылады [230].

131