Page 130 - Диссертация

Бұл басымдықтар Қазақстанның су дипломатиясын халықаралық
стандарттарға сәйкестендіріп, аймақтық тұрақтылық пен қауіпсіздікті
қамтамасыз етуге бағытталған.
Су дипломатиясының негізгі басымдықтарын төмендегідей топтастыруға
болады (кесте 21):

Кесте 21 - Су дипломатиясының негізгі басымдықтарын топтастыру

Басымдық Мақсаты Механизмдер
Трансшекаралық су Әділ және тең негізде бөлу Халықаралық келісімдер, су
ресурстарын бөлу бөлісу стандарттары
Экологиялық Су экожүйелерін қорғау және Ластаушыларға шектеулер, су
тұрақтылықты сақтау қалпына келтіру сапасын бақылау
Халықаралық Көршілес елдермен және БҰҰ Конвенциялары,
ынтымақтастық ұйымдармен серіктестік мемлекетаралық комиссиялар
Су ресурстарын Аймақтық даму мен өмір Су үнемдеу технологиялары,
ұтымды пайдалану сапасын арттыру тиімді пайдалану шаралары
Дауларды бейбіт Су мәселелеріндегі Келіссөздер, арбитраж, медиация
шешу шиеленістерді болдырмау
Экономикалық Су ресурстарын тиімді басқару Инвестиция тарту, экономикалық
тиімділікті арттыру ынталандыру тетіктері
Суды ластанудан Су объектілерінің экологиялық Санитарлық аймақтар құру,
қорғау тазалығын қамтамасыз ету ластаушыларды бақылау

Су кодексінің халықаралық құқыққа ықпалы. Қазақстан
Республикасының Су кодексі трансшекаралық су ресурстарын басқару және
пайдалану мәселелерінде халықаралық құқық нормалары мен стандарттарын
негізге ала отырып әзірленген. Кодекстің басты ережелері су ресурстарын
пайдалану мен қорғауда халықаралық құқық қағидаттарын сақтау мақсатында
бағытталған және Қазақстанның жаһандық деңгейдегі су дипломатиясын

дамытуға ықпал етеді.
Халықаралық келісімдерге сәйкестік. Су кодексі Қазақстанның
Хельсинки конвенциясы (1992) және БҰҰ-ның Трансшекаралық сулар туралы
конвенциясы сияқты халықаралық шарттарға сәйкес әрекет етуін қамтамасыз
етеді. Кодексте трансшекаралық өзендерді әділ және ұтымды пайдалану
қағидаттары бекітілген, бұл Қазақстанның халықаралық деңгейдегі
міндеттемелерді орындауын реттейді.
Трансшекаралық өзендерді басқарудағы құқықтық негіз. Қазақстан
көршілес елдермен (Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Ресей) су ресурстарын
басқару жөнінде бірқатар келісімдер жасады. Су кодексі бұл келісімдердің
орындалуын ұлттық деңгейде қамтамасыз ететін құқықтық база ретінде қызмет
етеді. Кодекс трансшекаралық өзендердің ресурстарын әділ бөлісуге арналған
ережелерді қамтиды. Бұл елдердің арасында су бөлісу мәселелерінде
жанжалдарды болдырмауға ықпал етеді.

130