Page 51 - Академикалы? саясат РУС.

деректердің құпиялылығы өзекті мәселелер қатарында. Аталған тәуекелдерді
шешу үшін мемлекет жасыл шешімдерді енгізіп, халықаралық
ынтымақтастықты белсенді дамытуда. Мысалы, Дубай БҰҰ-ның U4SSC (United
for Smart Sustainable Cities) KPI стандарттарын алғашқылардың бірі болып
сынақтан өткізіп, сертификатталған ақылды тұрақты қала мәртебесіне ие болды.
Жалпы алғанда, Сингапурдың тәжірибесі Smart Nation бағдарламасы
арқылы мемлекеттік басқару мен технологиялық инновацияларды тұрақты даму
индикаторларымен тиімді үйлестірудің мүмкін екенін айқын дәлелдейді. Бұл
елді ақылды қалалар мен тұрақты даму рейтингтерінде үздік позицияларға
шығарып отыр.
АҚШ-тағы тәжірибе көрсеткендей, ақылды қалаларды дамытуда федералды
үкіметтің рөлі Сингапурмен салыстырғанда әлсіздеу, алайда штаттар мен
жергілікті билік деңгейінде тұрақтылық пен цифрландыруды үйлестіретін
бірқатар ірі бағдарламалар табысты жүзеге асырылуда. Мәселен, Нью-Йорк
қаласы 2007 жылы PlaNYC 2030 атты кешенді стратегиялық жоспарын
қабылдады. Құжаттың мақсаты – қаланың экологиялық тұрақтылығын арттыру
және тұрғындар өмірінің сапасын 2030 жылға дейін жақсарту. Кейін бұл
стратегия OneNYC атауымен жаңартылып, әлеуметтік инклюзивтілік,
экономикалық өсім және климатқа бейімделу мәселелерін қамтыды. Бұл құжат
ресми түрде Smart City деп аталмағанымен, онда жасыл көлікті дамыту, энергия
тиімділігі, интернетке кең қолжетімділік және ашық деректерді қолдану сияқты
көптеген смарт-бастамалар енгізілген. PlaNYC шеңберінде Нью-Йорк қаласы
халық санының өсуі мен климаттық өзгерістерге бейімделу үшін

инфрақұрылымды жаңғыртуға ерекше назар аударды. 2010 жылдары қала
интеллектуалды көлік жүйелерін енгізе бастады [107, б 89].

Мысалы, Манхэттеннің Мидтаун ауданында іске қосылған Midtown in
Motion жобасы көлік қозғалысын оңтайландыруға бағытталды. Жоба аясында
орнатылған датчиктер, бейнебақылау жүйелері және E-ZPass сканерлеу
құрылғылары арқылы нақты уақыт режимінде көлік ағыны туралы мәліметтер
жиналып, қалалық көлік қозғалысын басқару орталығына жолданады. Жиналған
деректер негізінде жасанды интеллект жүйесі бағдаршамдардың жұмысын
реттеп, көлік ағындарын қайта бағыттауға мүмкіндік береді. Нью-Йорк
қаласының Көлік департаментінің деректеріне сәйкес, Midtown in Motion
жүйесін енгізу сапар уақытының 10%-ға қысқаруына және автокөліктерден
бөлінетін СО₂ эмиссиясының азаюына септігін тигізді. Бұл – деректерге
негізделген басқарудың қалалық мобильділік тиімділігін арттырудағы әлеуетін
дәлелдейтін мысал [107, б. 16].
Экономикасы қалыптасу үстіндегі мемлекеттердегі смарт-қалалар
тәжірибесі де зерттеуге тұрарлық. Бұл елдерде цифрлық технологиялар
локалдық проблемаларды шешудің тиімді құралына айналуда. Мысалы, Түркия
жағдайында пилоттық smart city ретінде Конья қаласы таңдалды – Орталық
Анатолиядағы ірі агломерация (халқы шамамен 2,3 млн адам). Бұл – 7000
жылдан астам тарихы бар, мәдени-тарихи мұрасы мол, сондай-ақ өнеркәсіптік
және аграрлық әлеуеті жоғары қала [108]. Конья әкімдігі мемлекеттік қолдау
аясында ақылды қала элементтерін енгізуге бағытталған бірнеше жобаларды

51