Page 179 - Диссертация

ынтымақтасу міндетін қамтиды. Елеулі залалға жол бермеу қағидатына сәйкес,
су ағыны мемлекеттері өз аумағында Халықаралық су ағынын пайдаланған
кезде басқа су ағыны мемлекеттеріне елеулі залал келтіруді болдырмау үшін
барлық тиісті шараларды қабылдайды. Бұл барлық тараптардың мүдделерін
қанағаттандыратын және экожүйелер мен болашақ ұрпақтардың
қажеттіліктерін ескеретін әділ, сындарлы және теңдестірілген шешімдерді табу
қажеттілігін көрсетеді. Аймақтың елдері арасында суды әділ бөлу су
қақтығыстарының алдын алу және мүдделерді өзара құрметтеуді қамтамасыз
ету үшін өте маңызды.
Үшіншіден, трансшекаралық су ресурстарын пайдаланатын елдер
экологиялық жауапкершілік қағидатын, яғни болашақ ұрпаққа қамқорлық
жасауды, экожүйелерді қорғауды және су ресурстарын сақтауды басшылыққа
алуы, су ресурстарын пайдаланудың экологиялық салдары, соның ішінде су
объектілерінің ластануы мен экожүйелердің бұзылуы үшін жауапты болуы тиіс.
Елдер қоршаған ортаға, адамдардың денсаулығына теріс әсерді азайтуға және
ұзақ мерзімді экожүйелік тұрақтылық үшін әрекет етуге тырысуы керек.
Төртіншіден, өңір елдері арасындағы ашық және сындарлы
диалогты көтермелеу негізінде су саласындағы ынтымақтастықты дамыту
ынтымақтастық пен өзара тиімділік қағидаттарына негізделуге тиіс. Бұл
трансшекаралық су ресурстарын басқарудың және оларды тиімді пайдаланудың
бірлескен тәсілдерін әзірлеуге көмектеседі. Елдер біртұтас қауымдастық
ретінде әрекет етіп, су ресурстарына қатысты мәселелерді шешуге,
экологиялық қиындықтарды бірлесіп жеңуге күш біріктіруі керек. Су
ресурстары шектеулі және бірнеше мемлекет пайдаланатын жағдайларда,
ресурстар үшін бәсекелесудің немесе жалғыз әрекет етудің орнына, елдер
барлық тараптарға пайда мен өзара пайда әкелетін шешімдерді іздеуі керек.
Бұған жалпы су қоймаларын салу, ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп үшін су
тарату жүйесін құру, экожүйелерді қалпына келтіру және су айдындарының
экологиясына әсерін азайту, құрғақшылық, судың ластануы немесе
ресурстардың сарқылуы сияқты экологиялық қауіптердің алдын алу бойынша
бірлескен күш-жігер, су технологиялары, мониторинг және ғылыми зерттеулер
саласындағы ынтымақтастық кіреді.
Бесіншіден, климаттың өзгеруі мен халықтың өсуі, су
ресурстарының тапшылығының күшеюі жағдайында тұрақтылық пен
ұзақ мерзімділік принципі ерекше маңызға ие, яғни су ресурстарын пайдалану
стратегиясы ұзақ мерзімді және тұрақты дамуға бағытталған, Болашаққа
перспективамен әзірленуі, бүгінгі және болашақ қажеттіліктерді ескеруі тиіс.
Бұл суды үнемдеу технологиялары, су объектілерінің экожүйелерін қалпына
келтіру бойынша бірлескен жобалар, сондай-ақ су ресурстарының сапасын
жақсарту бағдарламалары сияқты тәсілдерді дамытуды қамтиды.
Алтыншыдан, Орталық Азияның трансшекаралық су ресурстарын тиімді
пайдалану жөніндегі өңірлік ынтымақтастықты дамыту ашықтық пен ашықтық

179