Page 22 - Диссертация

заттардың шығарындыларын азайтуға, жеке және қоғамдық көліктердің
қозғалысын оңтайландыруға, сондай-ақ басқа да міндеттерді шешуге деген
қажеттілігі артып келеді. Осы және басқа да көптеген факторлар қалалық
басқарудың тұрақты модельдеріне сұраныстың артуына ықпал етеді, олардың
бірі – 2000 жылдардың басынан бері белсенді дамып келе жатқан ақылды қала
тұжырымдамасы [37]. 3-кестеде ақылды қала анықтамасына келесі өзгертуді
Дамери Р. және т.б. зерттеуінде ұсынады, ол цифрлық технологиялар мен
инновацияларды азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту, қызмет көрсету
және қаланы басқару тиімділігін арттыру және шығындарды азайту үшін
пайдалануды білдіреді. Тұжырымдама қала ресурстары мен қаланың жалпы
дамуы туралы деректерге негізделген шешім қабылдау процесіне негізделген.
Сондықтан, муниципалды органдардың іс-әрекеттері азаматтардың
қажеттіліктеріне тиімді жауап беру мүмкіндігін арттырады. ақылды қала
тұжырымдамасы негізінен тұрақты қала дамуы мен сапалы қалалық
жайлылыққа қол жеткізу үшін қалалық мәселелерді шешу үшін
технологияларды белсенді пайдалану идеясынан туындады [38].
Компаниялар әзірлеген ақылды қала қосымшалары бастапқыда жоғары
және орта табыс топтарына бағытталған және жергілікті үкіметтер оларға
деген қызығушылықты жоғалтқаннан кейін, бұл компаниялар деңгейінің
жоғарылауына байланысты ақылды қала тұжырымдамасын іске қосу арқылы
қалаларды нығайту үшін ақылды қала бастамасын бастады [39]. Қалалық әл-
ауқаттың артуына байланысты, қалалардағы өмір сапасын жақсарту үшін

технологиялық инфрақұрылымды пайдаланудағы бәсекелестік күн сайын
күшейіп келеді. Тұрақты дамуға ықпал ететін ақылды қалаларға
трансформациялануы үшін сарапшылардың және интеллектуалдық
жүйелердің рөлі жан-жақты қарастырылады. Ақылды үйлер мен қалалардың
негізгі компоненттерін зерттей отырып, тұрғындардың өмір сүру сапасын
жақсарту және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға бағытталған
технологиялық шешімдерді талқылайды [40].
Навки Н. және басқалар әлеуметтік медиа, жасанды интеллект, заттар
интернеті және үлкен деректер сияқты жаңа технологиялар бүкіл әлемде
өнеркәсіптік және жеке технологиялардың өсіп келе жатқан бағытында
маңызды рөл атқаратынын айтады. Ақылды қалалар шығаратын және сататын
қалалық технологиялар және олардың қалалық кеңістіктер мен күнделікті
өмірді түрлендіру қабілеті бұл тұжырымдаманы қалалардың болашағын
зерттеудің маңызды тақырыбына айналдырады [41].
Ақылды қала тұжырымдамасындағы «ақылды» термині басқарудағы
қалалық технологиялық инновацияларға, қаланың өсуіне, әлеуметтік және
экологиялық тұрақтылыққа, ақпараттық-коммуникациялық технологияларға
сілтеме жасау үшін қолданылады [42]. Эльванның айтуынша, ақылды қалалар,
жалпы мағынада, қалаларға өз ресурстарын тиімдірек пайдалануға және
азаматтарға жақсы қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін модернизация
әрекеттері. Сонымен қатар, ақылды қала тұжырымдамасы қаланы басқаруда
интеллектуалды АТ технологияларды қолдану арқылы білім беру, денсаулық
сақтау, көлік және қоғамдық қызмет көрсету, қоғамдық қауіпсіздік және басқа

22