Page 14 - Dissertation

Тұрақтылық – бұл болашақ ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыру
қабілетін көрсетпей, болашақ ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыратын
даму [9]. «Тұрақтылық» термині түрлі пәндер арасында ұзақ уақыт бойы
интеллектуалдық пікірталас тудырып келеді. 1980 жылдардан бастап, әсіресе
1992 жылы Рио-де-Жанейрода өткен «Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған
орта және даму жөніндегі конференциясы» (UNCED) кезінде бұл мәселелерге
қатысты академиялық пікірталастар жаһандық деңгейде белсенді түрде өсе
бастады [10].
Холинг Грасфордтың зерттеулері бойынша тұрақтылық ұғымы
экожүйелердің негізгі сипаттамаларының бірі болып табылады. Бұл ұғым
экожүйенің өзіне тән маңызды функциялары мен процестерін уақыт өте келе
сақтап қалу қабілетін, сонымен қатар қоршаған ортаға зиян келтірмей және

табиғи ресурстарды сарқымай әрекет етуін білдіреді. Тұрақты экожүйелер —
бұл биологиялық әртүрлілікті сақтай отырып, табиғи тепе-теңдікті қамтамасыз
ете алатын және ұзақ мерзімді өмір сүру қабілетіне ие жүйелер. Мұндай
тұрақтылыққа қол жеткізу үшін ресурстарды тиімді басқару, экожүйелік
әртүрлілікті сақтау және антропогендік факторлардың қоршаған ортаға ұзақ
мерзімді әсерін ескеру қажет. Осыған орай, тұрақты ауыл шаруашылығы, су
ресурстарын ұтымды пайдалану, табиғи ортаны қорғау, сондай-ақ ластану мен
қалдықтарды азайтуға бағытталған ғылыми негізделген тәсілдер мен
тәжірибелерді енгізу маңызды болып табылады [11]. Осылайша, болашақ ұрпақ
үшін тұрақты болашақ құру үшін маңызды экологиялық жүйелердің
тұрақтылығын қамтамассыз ету үшін жеке адамдар, қауымдастықтар мен
үкіметтер үшін қоршаған ортаны сақтау мен қорғауға ықпал ететін саясат пен
тәжірибені жүзеге асыру үшін бірлесіп жұмыс істеу маңызды.
1992 жылы Рио-де-Жанейрода өткен конференцияға 178 үкімет өкілі,
көптеген мемлекет басшылары, 1000-нан астам азаматтық қоғам ұйымдары
және Біріккен Ұлттар Ұйымының белсенділері қатысты. Бұл конференция
өміршеңдік пен тұрақтылық дәуірінің басталуын көрсетті. Көптеген адамдар
бұл сәтті тұрақтылықтың жаһандық саяси күн тәртібінде басты орынға шығып,
солтүстік пен оңтүстіктің тұрақты даму белгісіне айналған кезеңі деп бағалады
[12]. Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымындағы ұстанымы ұйымның
қарастыратын мәселелерінің барлық спектрі бойынша Қазақстанның
мүдделеріне негізделіп қалыптасады. Ұйымның қолдауымен Қазақстан
қарусыздану, экономика, экология, әлеуметтік және орнықты даму,
бейбітшілікті сақтау, халықаралық құқықты дамыту, адам құқықтарын
құрметтеу, гендерлік теңдік, терроризммен, ұйымдасқан қылмыс пен есірткінің
заңсыз айналымына қарсы күрес саласындағы ынтымақтастықты нығайтуға
ерекше назар аударады.
Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаев 1992
жылдан 2016 жылға дейін Нью-Йорктегі Біріккен Ұлттар Ұйымының штаб-
пәтерінде болып, БҰҰ Бас Ассамблеясының жұмысына бірнеше рет қатысты.
Осыған байланысты, тұрақтылықты жүйенің қалпына келтіру және оны
тұрақты түрде қабылдау қабілеті ретінде түсіндіруге болады. Яғни, тұрақтылық

14