Page 48 - Dissertation

жасау арқылы оларға қаржылық және заңнамалық қолдау көрсетуі тиіс.
Ақылды қалалар жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін жобалар мен
шешімдердің тиімділігін талдау маңызды рөл атқарады.
Қазақстандағы ақылды қалаларды дамыту инновациялық шешімдер
арқылы елдің экономикалық және әлеуметтік дамуына ықпал етеді.
Мемлекеттік реттеудің тиімді әдістері мен жолдары қалалардың тұрақты
дамуын қамтамасыз етеді. Ақылды қалалар – тек қана технологиялық
трансформация емес, сондай-ақ тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартудың
құралы. Мемлекеттің қолдауымен бұл жобалар Қазақстанның болашақта озық
елдер қатарында болуына мүмкіндік береді.
1.3 Тұрақты даму жағдайында ақылды қаланы мемлекеттік реттеудің
шетелдік тәжірибесі
Тарих бойында әлемдік мемлекеттер арасында үлкен, бай және құнарлы
жерлерге жету үшін көптеген соғыстар, қақтығыстар мен пікірталастар болды.
Бұл соғыстар жылы теңіздерге түсу, жерді басып алу және кеңейту, құнарлы
жерлерді отарлау сияқты мақсаттар үшін жүргізілді. Бұл соғыстар әрқашан
қолданылған қару-жарақ, әдістер мен құралдар арқылы әлемге жойқын әсер
етті. Технологияның дамуымен бұл әсерлер одан әрі артады және атом
бомбалары, суды ластайтын қару, көп зиян келтіру үшін қолданылатын
химиялық қару және т.б. Осы әдістердің көмегімен ол өзінің жойқын күшімен
табиғатқа зиянын арттыра берді. Жаһандану емес, жаһандану тудырған
мәселелер тек бірігу арқылы шешілетіні түсінікті болды. ХХ ғасырда жаһандық

жылыну, мұздықтардың еруі, атмосфераның ластануы және көптеген жағымсыз
әсерлердің салдарынан өткен мемлекеттер құрған және бүгінгі күнге дейін
сақталған қалалар болашаққа жете алмайтыны белгілі болды. Болашақта
урбанизацияға қол жеткізу үшін елдер әлеуметтік, мәдени және экономикалық
тұрғыдан ынтымақтасады және болашаққа арналған институттарды,
ұйымдарды және хаттамаларды әзірлеу арқылы бірігеді. Осы құрылған
мемлекеттердің жұмысына ақпарат пен технологияның қосылуымен қала өмірі
өзгере бастады. Қалалардың болашағын бақылауға алу, жағымсыз салдарды
тоқтату және сабақтастықты қамтамасыз ету үшін өзгерістер қалаларды
тұрақты және ақылды етуден басталады. Технологиямен құрылған бұл ақылды
қалалар өз пайдаланушылары үшін өмір сүру сапасы жоғары сау және тұрақты
қала ретінде дамуға ұмтылады [110].
Бірқатар халықаралық зерттеулер технологиялық жетістіктерге, саясатқа
қатысуға және ақпараттық технологияларды біріктіруге баса назар аудара
отырып, ақылды және тұрақты қалалардың дамуын зерттеді. Кутти А. және т.б.
зерттеуінде қазіргі әдістер мен технологияларға шолу жасайды, ал ақылды және
тұрақты қалалық бастамаларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Тұрақты даму
мақсаттарымен үйлестіру қажеттілігін атап көрсетеді [111]. Геропанта мен
Шахур ақылды және тұрақты қалалардың дамуындағы пайдаланушы
басқаратын іс-әрекеттің және адамның өзара әрекеттесуінің маңыздылығын
атап көрсетеді [112], Геропанта жаңа технологиялардың кеңістіктік салдарын
арнайы талқылайды, ал Шахур кең демонстрация ұсынады. Бұл зерттеулер

48