Page 1 - Аңдатпаз

Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік
басқару академиясының докторанты Гульназ Бектасовна Ахметованың
«8D04114 – Экономика» білім беру бағдарламасы бойынша бейіні
бойынша доктор дәрежесін алуға ұсынылған «Қазақстан
Республикасында ішкі көші-қонды реттеудің экономикалық құралдарын
жетілдіру» тақырыбындағы диссертациялық жұмысына

АҢДАТПА

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі жағдайда Қазақстан
Республикасындағы ішкі көші-қон процестері мемлекеттің әлеуметтік-
экономикалық дамуына айтарлықтай әсер тигізуде. Өңірлер арасында еңбек
ресурстарын бөлудегі теңгерімсіздіктердің күшеюі, ауылдық аумақтардың
депопуляциясы, халықтың ірі қалалар мен шекара маңы аймақтарында
шоғырлануы – елдің орнықты дамуы мен кеңістік теңгерімділігіне қауіп
төндіреді. Бір мезгілде бірқатар өңірлерде білікті кадрлардың жетіспеушілігі,
экономикалық белсенділік деңгейінің төмендеуі және әлеуметтік шиеленістің
өсуі байқалады.
Көбінде әкімшілік және ұйымдастырушылық құралдарға негізделген
көші-қон саясатының қолданыстағы шаралары тиімділігінің шектеулі екенін
көрсетіп отыр. Бұл шаралар мигранттардың экономикалық мотивациясын

мардымсыз ескеретінін және еңбек ресурстарын ұтымды бөлуге тұрақты
ынталандыруды қалыптастырмауымен байланысты. Осыған байланысты
көші-қон легінің ауқымына, бағыттары мен құрылымына әсер етуге қабілетті
фискалдық, қаржылық-кредиттік және баға тетіктерін қамтитын ішкі көші-
қонды реттеудің экономикалық құралдары жүйесін әзірлеу мен жетілдірудің
маңызы артып келеді.
Зерттеудің өзектілігі көші-қон процестерін реттеу саласындағы белгілі
бір ғылыми әзірлемелердің болуына қарамастан, бүгінгі күні ішкі көші-қонды
реттеудің экономикалық құралдарын жетілдірудің теориялық және ғылыми-
әдістемелік мәселелері аз зерттелгендігімен расталады. Көші-қонды
басқарудың экономикалық тетіктерімен байланысты тұжырымдамалық-
терминологиялық аппарат жеткіліксіз әзірленген, сондай-ақ мемлекеттік
сектордағы көші-қон тәуекелдерінің факторлары мен көздерін бағалауда
екіұштылық сақталуда.
Осылайша, зерттеудің өзектілігі мемлекеттің, өңірлер мен халық
мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз етуге, сондай-ақ өңірлік даму және
орнықты экономикалық өсу міндеттері контекстінде Қазақстан
Республикасының ішкі көші-қон саясатының тиімділігін арттыруға
бағытталған экономикалық құралдарды әзірлеу және жетілдіру қажеттігіне
байланысты.

1