Page 45 - Диссертация

теңгеге тӛмендеп, ҥлесі 6% дан 5% ға тҥскен, ал мҥлік салығы бойынша
тҥсімдер 782 млн нан 1153 млн ға ҧлғайып ҥлесі 2% дан 3,6% ға кӛбейген.
«Сыртқы (кӛрнекі) жарнаманы орналастырғаны ҥшін тӛлем» сияқты
тҥсімдер тҥрінен тҥсімдер 140 млн теңгеден 246 млн теңгеге, ал 2023 жылы 357
млн теңгеге дейін ӛсті. Бҧл тҥсімдерді жинау әкімдердің жергілікті
қоғамдастықпен және кәсіпкерлермен белсенді жҧмыс істеуіне, қаражаттың
жергілікті маңызы бар мәселелерді шешуге бағытталатынын тҥсіндіруге
байланысты.
Сонымен қатар, коронавирустық пандемия жергілікті бюджеттердің
толықтырылуына айтарлықтай теріс әсер етті. Карантиндік іс-шараларды
жҥргізу нәтижесінде ЖТС және шағын орта бизнес тӛлейтін салықтардың
тҥсімдері тӛмендеді, оларға жергілікті бюджеттерге салық тҥсімдерінің ҥлкен
ҥлесі тиесілі. Мҥмкін, қазіргі жағдайда бюджет жҥйесін аймақтарда кӛбірек
салық қалдыратындай етіп ӛзгертіп, сол арқылы жергілікті билікті ӛздеріне
сеніп тапсырылған аумақтарда экономиканы дамытуға ынталандыру керек
шығар (кесте 6).

Кесте 6 - ЖӚӚБ бюджетінің меншікті кірістері тҥсімдерінің динамикасы
2023ж ҥшін облыстар бӛлінісінде (млн теңге)

Облыс атауы Ауылдық Барлық Соның ішінде Ауылдық ӛзін-ӛзі қамтамасыз
халық кірістер салықтық және округтер ету ҥлесі
саны (млн.т) салықтық емес саны
(адам) кірістер (млн.т)
Барлығы 9660217 319 637 67 747 2401 21,2
Ақмола 600074 29 324 5 993 192 20,4
Ақтӛбе 451406 18 509 2 643 141 14,3
Алматы 1458449 27 153 17 575 253 64,7
Атырау 354201 16 621 1 873 69 11,3
ШҚО 338172 13 285 2 729 112 20,5
Жамбыл 797114 24 151 3 828 154 15,8
БҚО 331591 14 413 3 172 152 22,0
Карағанды 290692 23 171 2 648 168 11,4
Қызылорда 491216 27 796 2 572 146 9,3
Қостанай 589079 24 017 3 357 169 14,0
Манғыстау 581856 12 131 2 604 47 21,5
Павлодар 394807 17 398 1 791 129 10,3
СҚО 315068 20 911 2 968 191 14,2
Тҥркістан 1737654 17 669 8 164 181 46,2
Жетісу 502494 12 207 3 485 119 28,6
Абай 296568 13 386 1 927 140 14,4
Ҧлытау 129776 7 495 418 38 5,6
Ескерту - [88,с. 5] дереккӛз негізінде автор қҧрастырған

Кестеден кӛріп отырғанымыздай республикалық орташа мәннен жоғары
тҥсімдердің кӛлемі 4 облыстың ауылдық округтері бойынша байқалады
(Алматы-3,9 млн. теңге, Маңғыстау – 3,1 млн. теңге және Тҥркістан облысы –

45