Page 17 - Академикалы? саясат РУС.

Азаматтарды қаланы басқару және дамыту процесіне тарту тұрақты даму
мақсаттарына жетудің маңызды бөлігі болып табылады. Мысалы, ТДМ-ның 11-
мақсаты «Тұрақты қалалар мен қауымдастықтарды қамтамасыз ету» –
қалалардың тұрақты дамуын азаматтардың белсенді қатысуынсыз іске асыру
мүмкін емес. Технологиялар арқылы қалалық мәселелерді шешуге бағытталған
платформалар мен қосымшалар құрылады. Бұл технологиялар азаматтардың
қоғамдық көлікті жоспарлауда, энергия үнемдеу жолдарын іздеуде, қаланың
экологиялық жағдайын жақсартудағы рөлін арттырады. Тұрақтылық
тұжырымдама ретінде экономикалық, әлеуметтік немесе экологиялық әсерді
жақсарту үшін пайдаланатын перспективадан басқа, қала ауқымында
бағаланатын үлкен зерттеулерді әзірлеу кезінде әлем елдері әзірлеген даму
жоспарларында қолданыла бастады. Бұл тұжырымдаманың бүкіл қалада кең
таралғаны соншалық, қаланы құрайтын барлық факторлар, соның ішінде елді
мекендер, компаниялар, мекемелер және т.б. зерттеледі. Қала халқының
ұлғаюына және қаланы құрайтын барлық факторларға байланысты қала мен
ауыл халқының теңсіздігі бар қалаларда туындайтын проблемаларға тұрақтылық
тұжырымдамасымен қарау керек [25].
Бұл тұрақтылық тұжырымдамасына негізделген жалпы анықтамамен
түсіндіріледі: тұрақты қалалар – бұл ұзақ уақыт бойы жетілдіріліп келе жатқан
және дамыған шешімдермен олардың үздіксіздігін қамтамасыз ететін
ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы әр масштабта
өзін ақылды ететін қалалар [26].
Қазіргі уақытта әлем халқының жартысынан көбі қалалық жерлерде тұрады
және бұл көрсеткіш 2050 жылға қарай 70 пайызға жетеді деп күтілуде. Қазіргі
уақытта шамамен 1,1 миллиард адам ауыл, аудандарда тұрады және алдағы 30

жылда шамамен 2 миллиард адам өседі деп күтілуде. 2022 жылы әлем халқының
жартысы ғана қоғамдық көлікке қол жеткізе алды. Қалалардың кеңеюі, ауаның
ластануы және қалалардағы шектеулі ашық қоғамдық кеңістіктер сақталады.
2015 жылдан бастап табиғи апаттар қауіпін азайтудың ұлттық және жергілікті
стратегиялары бар елдер саны екі есе өсті. 11-мақсатқа жету үшін күш-жігер
инклюзивті, тұрақты және тұрақты қала құрылысы саясаты мен тәжірибесін
жүзеге асыруға бағытталуы керек, онда негізгі қызметтерге, қолжетімді тұрғын
үйге, тиімді көлікке және барлығына жасыл кеңістікке қол жеткізуге басымдық
беріледі. 2000 жылдан 2010 жылға дейінгі халықтың өсу қарқынымен
салыстырғанда орташа жылдық жер пайдалану қарқыны 2,0% және 2010 жылдан
2020 жылға дейінгі 1,2% салыстырғанда 1,5% әлемдік қалалар халықтың өсу
қарқынына қарағанда физикалық тұрғыдан тезірек кеңейді. Бұл тұрғыда БҰҰ
тұрақты даму мақсаттары мен міндеттерімен біріктіре білу маңызды. Олардың
ішінде, №11 мақсат «ашық, қауіпсіз, белсенді және экологиялық тұрақты
қалалар мен елді мекендерді қамтамасыз ету» төмендегі 2-кестеде көрсетілген
мақсаттарға қол жеткізуден тұрады [27].

17