Page 97 - Диссертация

Аймақта мал шаруашылығын дамытудың экономикалық тиімділігін
арттыру тетігінің негізі салалық кәсіпорындардың жоғары экономикалық
тиімділігі, өндірістің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жоғары сапалы
және бәсекеге қабілетті мал шаруашылығы өнімдерін өндіру, сондай-ақ
Қазақстан нарығын отандық шикізатпен толтыру сұраныстары бойынша
байқалатын қажеттіліктер болып табылады. Осы қажеттіліктерді қамтамасыз
ету және саланың өзекті мәселелерін шешу әдістемесін әзірлеуге сүйене
отырып, аймақта мал шаруашылығын дамытудың экономикалық тиімділігін
арттыру тетігін әзірлеуге болады. Бұл механизмнің орталық буыны аймақтағы
мал шаруашылығын дамытудың экономикалық тиімділігін арттыру
стратегиясы болуы керек. Ол қолда бар ресурстарды өзара әрекеттесудің
бірыңғай механизміне жинақтай алады, тиімді дамуды талдау, стратегияларды
әзірлеу және іске асыру әдістерінің жиынтығын және мал шаруашылығын
дамытудың экономикалық тиімділігін арттыру тұжырымдамасын жүйелі түрде
қолдануы керек. Бұл механизмнің тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін
Қазақстан Республикасының мал шаруашылығы нарығына қатысушылардың
ғана емес, инвесторлар мен мемлекеттік органдар сияқты маңызды буындардың
жұмысын үйлестіру қажет. Әлеуетті инвесторлар үшін, мал шаруашылығы
саласына инвестициялық ресурстарды тарту тетігінің жұмыстары
инвестициялардың тиімділігін арттырады, тез ақтауға кепілдік береді, сондай-
ақ, қатерлердің төмендігіне кепілдік береді. Мемлекеттік органдар үшін
отандық мал шаруашылығы өнімдерін әлемдік нарыққа шығару тетігін енгізу
саланың инновациялық процестерін күшейтеді, аймақтағы мал
шаруашылығының дамуына ықпал етеді және бюджетке жүктемені азайтады.
Мал шаруашылығы кешенін дамытудың экономикалық тиімділігін
арттыру процесі қазіргі жағдайдан өзіміз қалаған жағдайға өту жолын

айқындауды көздейді және қолданыстағы ресурстар мен күш-жігерді қайта
бөлу мүмкіндігін немесе кәсіпорындарды трансформациялау немесе өзін-өзі
дамыту арқылы жасырын ресурстар мен күш-жігерді пайдалануды ұлғайту
жолдарын ескереді. Әзірленген процесс мал шаруашылығы кәсіпорындарының
әлеуетін белгілі бір уақыт кезеңінде пайдалану мүмкіндіктерінің өзгерісін
болжауға мүмкіндік береді. Мұндай процесті іске асыру қолда бар әлеуетті
арттыруға, механизмнің жекелеген элементтері арасындағы синергиялық өзара
әрекеттесу деңгейін бағалауға және Қазақстанда мал шаруашылығын
дамытудың тиімді жолының жаңа түрін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Мал шаруашылығы кешенінің отандық кәсіпорындарын дамытудың
экономикалық тиімділігінің артуын анықтайтын макро деңгейдегі маңызды
функционалдық компоненттер мыналар: экономикалық, ғылыми, техникалық,
әлеуметтік және экологиялық. Микро орта факторлары мал шаруашылығын
дамытудың экономикалық тиімділігінің оның алдыңғы кезеңдердегі қызметінің
нәтижесінде қалыптасатын ішкі факторларға тәуелділігін көрсетеді. Бұл
факторлар едәуір релевантты болып табылады. Әзірленген механизмнің
мақсатына жетудің критерийі ретінде мал шаруашылығын дамытудың
экономикалық тиімділігін арттырудың бағдарлары таңдалды. Оның негізін
тұрақты дамудың индекстері мен индикаторлары, халықаралық рейтингтердің

97