Page 74 - Dissertation (3)

байланысқа және қоғаммен өзара іс-қимылға қойылатын талаптарды
нақтылайтын нормаларды барған сайын көбірек қамтып отыр. Қарым-қатынас
дағдылары бүгінде мемлекеттік қызмет саласындағы кәсіби стандарттар, бағалау
рәсімдері және білім беру бағдарламаларының құрамдас бөлігіне айналуда.
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» моделін қалыптастыру және оны
институционализациялау аясында нормативтік актілер иерархиялық және
біржақты басқару тәсілінен азаматтармен неғұрлым ашық, диалогқа негізделген
әрі есеп беретін өзара іс-қимыл форматына көшуді көздейді. Бұл жағдайда
коммуникация тек ақпарат жеткізу құралы ретінде емес, сонымен қатар кері
байланысты қабылдау, азаматтардың қажеттіліктерін анықтау және қоғамдық
сенімді тұрақты түрде нығайтуға бағытталған жүйелі басқару құралы ретінде
қарастырылады.
Осыған байланысты, мемлекеттік қызметшілердің коммуникативтік
құзыреттерін құқықтық қамтамасыз ету мемлекеттік басқаруды
трансформациялау үдерісінің ажырамас құрамдас бөлігіне айналуы тиіс. Бұл
ретте «есту» және «түсіну» қабілеттері тек кәсіби не этикалық қағида ғана емес,
мемлекеттік қызметтің заңнамалық тұрғыдан бекітілген міндеттерінің біріне
айналады.
Жүргізілген талдау Қазақстандағы мемлекеттік қызмет саласындағы
коммуникативтік құзыреттілікті дамытуды реттейтін нормативтік-құқықтық
базаның әлі де жүйелі түрде қалыптаспағанын көрсетеді. Қолданыстағы заңнама
әртүрлі стратегиялық және құқықтық құжаттарға сүйенгенімен, олар біртұтас
логикалық жүйеге біріктірілмеген және жекелеген фрагменттер түрінде ғана
көрініс табады.
Мысалы, коммуникация мәселелері көбіне мінез-құлық этикасы,

сыпайылық және іскерлік қарым-қатынас шеңберінде қарастырылады. Қазақстан
Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы №416-V «Мемлекеттік қызмет
туралы» Заңында да қарым-қатынас кәсіби талап ретінде жалпы сипатта
аталғанымен, оны бағалауға мүмкіндік беретін нақты өлшемдер көрсетілмеген
[2]. Нақты бағалау көрсеткіштерінің болмауы мемлекеттік қызметшінің
коммуникативтік құзыретін өлшенетін және міндетті кәсіби стандарт ретінде
бекітуге кедергі келтіреді.
Дегенмен, соңғы жылдары мемлекеттік қызмет тиімділігін арттыру
бағытында ілгерілеу бар. 2023 жылдан бастап жаңартылған бағалау үлгісі
енгізілді, онда мінез-құлық көрсеткіштерімен қатар, қарым-қатынас дағдылары
да ескеріледі. Алайда бұл көрсеткіштер жиі ресми түрде бекітілмеген және
оларды бағалау көбіне тікелей басшының субъективті пайымына тәуелді. Бұл
мәселе ЭЫДҰ-ның Қазақстандағы мемлекеттік қызмет реформасына арналған
шолуында да атап өтілген, онда осындай бағалау тәсілдерінің субъективтілікке
және бірізділіктің болмауына алып келетіні көрсетілген [110, р. 3-162].
Коммуникативтік құзыреттілікті дамытудың тағы бір өзекті аспектісі -
цифрландыру жағдайындағы өзгерістер. БҰҰДБ-ның 2023 жылғы зерттеуінде
көрсетілгендей, мемлекеттік қызметшілер тек техникалық дағдыларды меңгеріп
қана қоймай, ақпаратты жазбаша, көрнекі және түсінікті жеткізу қабілетіне де ие

74