Page 66 - Dissertation (3)

Дамыған елдердің тәжірибесі коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру
мен бағалауда сараланған тәсілдің тиімді болатынын растайды. Жоғарыда
көрсетіліп кеткендей, Ұлыбританияда құзыреттілік шеңбері лауазымдар
бойынша сараланып жасақталады. Ондағы топ-менеджмент қоғамдық
дипломатия, стратегиялық көшбасшылық және дағдарыстық коммуникациялар
құзыреттеріне ие болуы тиіс. Орта деңгейдегі басшылық команданы басқару
және ынталандыру дағдыларына ие болуы керек. Төменгі деңгейдегі
қызметкерлер азаматтармен өзара әрекеттесудің алдыңғы қатары болып
табылады: олардан эмпатия, тыңдай білу және процедураларды нақты түсіндіре
білуі қажет [129, р. 3-45].
Канадалық негізгі көшбасшылық құзыреттілік профилі сонымен қатар
коммуникация стилін әртүрлі аудиторияларға – саяси серіктестерден бастап осал
топтардың өкілдеріне бейімдеу мүмкіндігіне назар аударады [135].
Осы тұстағы Қазақстан жағдайындағы кемшіл тұстарды жүргізілген
зерттеулер мемлекеттік қызметкерлерді даярлау және қайта даярлау
олқылықтарымен де байланыстырады. Мысалы, Искиндирова және т.б. (2024)
жүргізген 10 қазақстандық ЖОО-ның мемлекеттік басқарудағы білім беру
бағдарламаларының мазмұнын талдай келе, Қазақстанда коммуникативтік
дағдыларды оқытуда нақты құрылымның жоқтығын көрсетті. Көп жағдайда
мұндай құзыреттер жалпы психология немесе риторика курстары аясында,
мемлекеттік қызметтің ерекшеліктері ескерілмей, кездейсоқ түрде
қалыптасады [138].
Назарбаев Университетінің тағы бір зерттеуі (2022), мемлекеттік
қызметшілер арасындағы біліктілікті арттыру бағдарламалары олардың
қажеттіліктері мен кәсіби міндеттеріне сәйкес келмейтінін атап өтті [139].

Осылайша, эмпирикалық зерттеулер мен халықаралық тәжірибе
Қазақстандағы мемлекеттік қызметте коммуникациялық құзыреттерді дамыту
мен саралау бағытындағы әмбебап тәсілден бас тарту қажеттілігін көрсетеді.
Мемлекет пен қоғамның өзара коммуникация орнату үлгілерінің
трансформациясы жағдайында бейімделгіш, сыпайы, мазмұнды және түсінікті
қарым-қатынас жасай білу биліктің заңдылығы мен мемлекеттік басқару
тиімділігінің негізгі факторларының біріне айналып отыр. Лауазымның
деңгейіне, мақсатты аудиторияға және орындалатын функциялардың сипатына
қарай талаптарды саралау Қазақстандағы мемлекеттік қызметшілерді оқыту,
аттестациялау және жоғарылату жөніндегі тәсілдерді қайта қарауға негіз болуы
тиіс.
Қазіргі жағдайда мемлекеттік қызмет барған сайын қоғамдық, цифрлық
сипатқа ие болып, азаматтармен және басқа да мүдделі тараптармен ашық
коммуникация жасауға бағытталғанын да назарға алу қажет. Бұл мемлекеттік
қызметшілерден қарапайым коммуникативтік дағдыларды ғана емес, сонымен
қатар олардың лауазымдық деңгейіне сәйкес нақты міндеттер мен функцияларға
бейімделуі тиіс құзыреттерді талап етеді. Барлық санаттағы қызметкерлерге
бірдей талаптар қойылатын коммуникациялық құзыреттерді дамытудың

66