Page 34 - Dissertation (3)

жасай алуы мүмкін емес екендігіне назар аударады [68]. Мемлекеттік қызметте
бұл білімнің маңызы жоғары, өйткені ол қызметкерден мемлекеттік қызметті
тұтынушы мен қалыптасқан контекстке орай коммуникацияны орнату қабілетін
талап етеді. Тілдік құзыретті тиімді пайдалану қайсыбір түсінбеушіліктерді
болдырмайды және ақпаратты жақсырақ жеткізуге септігін тигізеді.
Прюит (2004) өзінің «Коммуникация және кикілжіңдерді теориялары»
атты ғылыми жұмысында аудиторияның қажеттіліктеріне сай тілді бейімдеудің
маңыздылығына назар аударады [69]. Ол аудиторияны, оның мүдделері мен
қажеттіліктерін түсіну табысты коммуникацияны орнатудың негізі деп санайды.
Мемлекеттік қызмет аясында бұл үдеріс қызметкерлердің тілдік дағдыларын
ғана емес, сонымен қатар өз ақпаратын қоғамның түрлі топтарына бейімдей
алуын қамтиды.
2. Мемлекеттік қызметтегі танымдық құзыреттілік
Танымдық немесе когнитивті құзыреттілік ақпаратты қабылдау, талдау
және түсіндіру, сондай-ақ белгісіздік пен көп жақты міндеттер контекстінде
шешім қабылдау қабілетімен байланысты. Бұл құзыреттілік, әсіресе, өзгерістерге
бейімделу мен қоғам үшін маңызды шешімдерді қабылдауға міндетті
мемлекеттік қызметшілерге өте маңызды. Спицберг пен Купач (1984) «Тұлға
аралық коммуникация құзыреті» атты еңбегінде когнитивті дағдылар жағдайды
талдауға, логика мен тәжірибеге негізделген шешім қабылдауға тікелей әсер
ететінін жеткізеді [9, р. 3-234]. Олар когнитивтік құзыреттілік мемлекеттік
қызметшілердің азаматтардың өтініштерін жақсы түсінуіне ғана емес, сонымен
қатар жағдайға байланысты қарым-қатынас стратегияларын бейімдеуге
мүмкіндік беретінін де атап көрсетеді.
Өз кезегінде МакКроски (2001) тұлғааралық коммуникациядағы

когнитивтік дағдылардың маңыздылығын атап өтеді [70]. Ол ақпаратты
қабылдау мен талдау қабілеті өзара түсіністік деңгейін арттыруда және
коммуникациядғы түсініспеушіліктердің санын азайтуда шешуші рөл
атқаратынын тұжырымдайды. Танымдық құзіреттілік мемлекеттік
қызметшілерге қоғамның түрлі топтарымен барынша тиімді әрекеттесуіне,
байсалды шешімдер қабылдауына және коммуникация кезінде туындайтын
мәселелерге ұтымды шешімдер табуына мүмкіндік береді.
3. Эмоцияналдық құзыреттілік. Бұл күнделікті көпшілікпен ұдайы
коммуникация кезінде туындайтын эмоцияларға толы мемлекеттік қызметте
тиімді коммуникация орнатудың маңызды бөлігі болып табылады. Тұлғаның
эмоцияларды тану, реттеу және білдіру, сондай-ақ басқалардың эмоционалдық
реакцияларын түсіну қабілеті коммуникация сапасын айтарлықтай жақсартады
және де мемлекеттік қызметшілердің жұмысын едәуір жақсаруына септігін
тигізеді.
Эмоционалдық интеллект саласындағы жетекші ғалымдардың бірі -
Дэниел Големан өзінің «Эмоционалдық интеллект» (1995) еңбегінде
эмоционалдық интеллектке (EQ) басқалардың эмоциясын тану, басқалардың
эмоцияларын түсіну және адамның реакциясын тиімді реттеу қабілеті кіреді деп
тұжырымдайды [27, р. 3-350]. Големанға сүйенсек, эмоционалдық интеллект

34