Page 25 - Dissertation (3)

айырмашылықтардың коммуникация процесіне қалай әсер ететініне баса мән
береді [41, р. 3-446]. Бұл теорияға сүйенсек, коммуникация үдерісіне
қатысушылар өздерінің ішінара мәдени айырмашылықтарын саралап,
коммуникация барысында оларды ескере білген кезінде көпшілікке қолайлы
коммуникацияға қол жеткізуге болады. Мемлекеттік қызметте бұл теория
әртүрлі ұлттар, діндер және мәдени дәстүрлер өкілдерімен күнделікті араласатын
көпмәдениетті қоғамдарда қызмет ететін мемлекеттік қызметшілер үшін аса
тиімді.
Бұл тұста Гудыкунст теориясының негізгі идеялары келесідей
тұжырымдамалар мен аспектілерді қамтиды:
Мәдени айырмашылықтар мен түсініктер. Көптеген мәдениеттер
шеңберінде қайсыбір белгі, интонация, мимика және басқа да вербалды емес
белгілер әртүрлі қабылдануы мүмкін екені коммуникация барысында жан-жақты
назарда болуы тиіс.
Стереотиптер мен біржақтылықты ескеру. Бұл теория сонымен ққатар
мәдени стереотиптер мен бейтараптар туралы хабардар болудың және солар
арқылы тиімді жұмыс істеудің маңыздылығын еске салады. Мемлекеттік
қызметшілер үшін мәдениетаралық коммуникация теориясы стереотиптік
пайымдаудан аулақ болу және әрбір азаматқа белгілі бір мәдени топтың өкілі
ретінде емес, жеке тұлға ретінде қарау деген қағиданы ұстануын талап ететді.
Бейімделу және икемділік. Аталмыш теория саяси процестерге
қатысушылардың коммуникация стратегияларының мәдени айырмашылықтарға
бейімдеуге дайын болған жағдайда ғана тиімді коммуникация орнауға болады
деп тұжырымдайды. Мемлекеттік қызметшілер үшін бұл ұстаным көптеген ұлт
өкілдерімен коммуникацияға икемді болу және өзара әрекеттесу процесінде

олардың мәдени ерекшеліктерін назарда ұстау қажеттілігін тұспаалдайды.
Осы тұста мәдениетаралық коммуникация теориясының мемлекеттік
қызмет саласы үшін маңыздылығы арта түсуде, себебі ол түрлі этникалық және
мәдени топтармен тиімді коммуникация орнатуға оң ықпал ететін
стратегияларды жасауға көмектеседі. Бұған қоса, аталған теория мемлекеттік
қызметшілерд даярлау процесінің мәдениетаралық аспектілерді оқытудың
маңызды бөлігі ретінде қарастырған жөні деп санайды. Бұл өз кезегінде
мемлекеттік қызмет саласында ұлтаралық түсініспеушіліктерге бой алдырмауға
және ұсынылатын мемлекеттік қызметтердің сапасын арттыруға көмектеседі [41,
р. 3-446].
5. Эмоционалдық интеллект теориясы (Goleman, 1995). Дэниел
Големанның аталған теориясы мемлекеттік қызмет саласында ескерілуі тиіс
бірнеше аспектілерді қамтитын эмоционалдық құзыреттілік тұжырымдамасын
барынша терең саралайды [27, р. 3-350]:
Өзін-өзі тану ‒ бұл тұлғаның эмоцияларының оның мінез-құлқына қалай
әсер ететінін тану қабілеті.
Өзін-өзі бақылау ‒ бұл тұлғаның көптеген, әсіресе стресстік немесе
жанжалды жағдайлардағы эмоциялар мен реакцияларды басқару қабілеті.
Мотивация – позитивті ойлау және мақсат қоя білу.

25