Page 13 - Dissertation (3)

маңызды үлесті ұсынды. Бұл модель көшбасшылықты дамытуда және ұйымдық
менеджментте кеңінен қолданылды. Boyatzis R. (1982) басқарушылық
құзыреттілік моделі бастапқыда корпоративтік сектор үшін әзірленгенімен,
мемлекеттік секторда ықпалды болды [18, p. 3-330]. Ол тиімді көшбасшылық
үшін маңызды болып табылатын стратегиялық көзқарасты, әлеуметтік
дағдыларды және өзін-өзі тануды қамтитын құзыреттер жиынтығын анықтайды.
Boyatzis жұмысы негізінен жеке секторға бағытталғанымен, Van Wart (2003)
оның мемлекеттік басқаруда қолданылуын дәлелдеп, Мемлекеттік
қызметшілердің тұлғааралық және тұлғаішілік құзыреттіліктерге ие болуы
қажеттігін атап өтті [19].
Білім беру саласында құзыреттілік ұғымы білім алушылардың жеке
қажеттіліктеріне сәйкес оқыту әдісі ретінде қабылданды. Құзыреттілікке
негізделген білім беру сабақта өткізілген уақытты емес, дағдылар мен білімді
меңгеру мен көрсетуге бағытталған. Wiggins G. және McTighe J. (2005) оқудың
нақты нәтижелері мен құзыреттерін анықтаудың маңыздылығын атап көрсете
отырып, дизайн арқылы түсіну бойынша жұмысымен осы салаға үлес қосты [20].
Олар білім беру бағдарламаларының қажетті оқу нәтижелері мен
құзыреттіліктерге сәйкес келуін қамтамасыз ету үшін «Дизайн арқылы түсіну»
тұжырымдамасын енгізді. Бұл әдіс құзыреттілікке негізделген білім берудің
дамуына әсер етті, білім мен дағдыларды көрсетуді дәстүрлі уақыт өлшемдерінен
артық сипатта анықтады Құзыреттілік үлгілері кеңінен қабылданғанымен, олар
да сынға ұшырады. Кейбір ғалымдар өлшенетін нәтижелерге назар аудару адам
қабілеттерінің күрделілігін және құзыретті анықтаудағы контексттің
маңыздылығын елемеуге болады деп санайды (Biesta, 2006) [21]. Бұдан басқа,
құзыреттіліктерді бағалау субъективті болуы мүмкін, бұл құзыреттілікке

негізделген бағалаудың сенімділігі мен әділдігі туралы алаңдаушылық туғызады.
Қазақстандық ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік қызметшілердің
коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту мәселесі
мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру, ашық үкімет принциптерін іске
асыру және мемлекет пен қоғам арасындағы сенімді қарым-қатынастарды құру
жағдайында барған сайын маңызды басымдыққа айналуда.
Бұл тақырыпты зерттеуге Қазақстан Республикасы Президентінің
жанындағы Мемлекеттік қызмет академиясының ғалымдары – Б.Н. Боқаев,
А.А. Тынышбаева, М.Б. Қадырова елеулі үлес қосты [10, p. 34-42]. Олардың
зерттеулері мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламаларды табысты жүзеге
асыру үшін жоғары дамыған коммуникативтік дағдылардың маңыздылығын
атап көрсетеді. Авторлар Қазақстандағы мемлекеттік қызмет жүйесінің негізгі
проблемаларының бірі тұлғааралық және ұйымаралық тиімді өзара әрекеттесе
алатын кәсіби дайындалған кадрлардың тапшылығы болып қала беретінін атап
көрсетеді. Олардың еңбектері кәсіби дамудың жүйелі құрамдас бөлігі ретінде
коммуникативтік құзыреттілікті негізгі дайындық кезеңінен бастап мансап
аясындағы біліктілікті арттыруға дейін мақсатты түрде қалыптастыру
қажеттілігін негіздейді.

13