Page 109 - Dissertation (3)

iшiнде вербалды және вербалды емес коммуникация стратегиялары, цифрлық
платформаларды тиiмдi пайдалану және қоғамдық талқылауға қатысу мүмкiндiгi
болуы қажет. Бұл құзыреттердің халықаралық стандарттарға сай болуы және
халықтың мәдени ерекшеліктері мен үміттерін ескеруі маңызды:
1. Елдің әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайы.
Қазіргі заманғы Қазақстан – әртүрлі мәдени ортасы бар көпұлтты мемлекет
болып қалыптасты және осы контекст мемлекеттік қызметшілерден әртүрлі
әлеуметтік топтармен тиімді тіл табыса білуді талап етеді. Мемлекеттік органдар
мен қоғам арасындағы коммуникацияның тиімділігіне этносаралық қатынастар
мәселелері, сондай-ақ азаматтардың білім деңгейі мен әлеуметтік
бейімделуіндегі айырмашылықтар әсер етеді.
Ағымдағы эмпирикалық зерттеудегі респонденттердің жауаптары
стратегиялық коммуникациялық құзыреттерді тиімді дамыту осы факторларды
ескеруді қажет ететінін көрсетті.
Мемлекеттік қызметшілерде неғұрлым айқын әлеуметтік құзыреттілік,
жақсы бейімделу, халықпен ұтымды коммуникацияны қалыптастыру, сөйлеу
белсенділігін дамыту қабілеті болуы керек.
«Мемлекеттік қызметшілер қоғамның кез келген тобының өкілдерімен
ортақ тіл таба білуі, олардың қажеттіліктерін және ақпаратты дұрыс
жеткізе білу керек. Қызметтің әрбір санаты әртүрлі, бірақ халықтың құрамы
біркелкі, сондықтан әр салада мемлекеттік қызметшілерді сабырлы болу, сөзді
бақылап, адамдарды өзіне тарта білуі маңызды» (R-3).
Коммуникацияның дербестендірілген және икемді тәсіліне деген сұраныс
көп ұлтты халқы бар елдердің көпшілігіне тән. Мемлекеттік қызметшілердің
стратегиялық коммуникациялық құзыреттілігін дамыту саласындағы

халықаралық тәжірибе Қазақстан үшін пайдалы үлгі бола алады. Мысалы,
көпұлтты халқы бар Канада мен Жаңа Зеландияда мәдениетаралық
коммуникацияға және мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік құзыреттілігін
арттыруға бағытталған бағдарламалар әзірленді (Berry, 2016) [193]. Бұл
бағдарламалар әртүрлі этникалық топтармен сенімді коммуникация орнатуға
көмектесетін мәдени айырмашылықтарды құрметтеуге үйретуді қамтиды.
Зерттеулер көрсеткендей, мемлекеттік қызметшілерге тіл курстары мен
мәдени оқыту сияқты тәсілдер халықпен коммуникациясының сапасын
айтарлықтай жақсартып, азаматтардың билікке сенімін нығайта алады. Атап
айтқанда, Канаданың Мемлекеттік қызмет комиссиясы иммигранттармен және
азшылықтармен қарым-қатынасты жақсартатын мәдениетаралық коммуникация
курсын әзірледі (Brosseau & Dewing, 2009) [194]. Мұндай тәжірибе көптеген
этникалық топтармен қарым-қатынасқа жан-жақты назар аудару керек болатын
Қазақстан үшін де пайдалы болуы мүмкін.
Қазақстан көптілді мемлекет. Ұлттық статистика бюросының мәліметі
бойынша халықтың 49,1%-ы күнделікті қазақ тілін; 33,3% - орыс тілін; 16,3% екі
тілді де пайдаланады [195].
Бұл ретте, тілдік және мәдени кедергілер мемлекеттік қызметшілер мен
азаматтар арасындағы қарым-қатынасты қиындатады, әсіресе ауылдық және

109